Bir kaç gündür ABD piyasalarında kıyamet kopuyor desem yeridir. 2022 yılının kripto piyasası için korkunç geçtiği söylenirken en büyük şirketlerinden birinin batması epey panik yarattı.
İflasın sebebi ise aslında basit. FTX rekabet halinde olduğu Binance firması ile epey yakındı. Ancak FTX CEO’su Sam Bankman-Fried’in (SBF) Suudi Arabistan’da gittiği bir görüşmede Binance CEO’su Changpeng Zhao’nun arkasından iş çevirmesi, en azından Zhao’nun böyle düşünmesi sonun başlangıcı oldu.
İki şirket arasındaki rekabet FTX ile ilgili ciddi bir iddianın ortaya atılmasıyla kızıştı. SBF’nin ortağı olduğu kripto yatırım firması Alameda Research’ün FTX ile ticari ilişkileri açıklandığından yakındı. Hatta SBF bu şirketi FTX’in zararlarını saklamak amacıyla kullanıyordu.
SBF’nin bu ilişki hakkında yeterince dürüst davranmadığını düşünen bir FTX çalışanı daha şeffaf olunmaması halinde SBF’nin Alameda Research CEO’su Caroline Ellison ile cinsel içerikli görüntülerini paylaşacağını duyurdu.
Ortaya çıkan bu ilişki dolayısıyla Binance CEO’su Zhao FTX ile ilgili tüm varlıklarını satışa çıkardığını açıkladı. Panik kaosu getirince de SBF şirketini Binance’ye satmaya karar verdi. Binance satın alımdan sonradan vazgeçince içinde milyarlarca dolarla birlikte şirket iflas bayrağını çekti.
Siyaset ağı
Şimdi gelelim bu SBF’nin ilişkiler ağına. Kendisi Kripto paranın “beyaz atlı prensi” olarak tanınıyor. Aşırı ucuz NFT’lere değer kazandırıp tekrardan satarak kazandığı parayı “iyi niyetli sosyal amaçlar” uğruna harcadığını iddia ediyor. SBF’yi milyarder yapan bu sistem ABD’de yasadışı sayılıyor ancak şirketin kurulu olduğu Bahamalarda yasal.
Asıl kıyametin koptuğu yer ise SBF’nin George Soros’tan sonra en büyük Demokrat Parti bağışçısı olması. İddiaya göre yatırımcıdan gelen parayı bağış olarak Demokratlara aktardı ve sonra da iflas bayrağını çekti. En azından Cumhuriyetçiler böyle söylüyorlar.
Biraz daha derine inince Demokrat çevrelerde SBF’nin popülaritesini de görüyorsunuz. Ünlülerle paylaşılan fotoğraflar, reklam filmleri derken Thodex’tekine benzer bir “meşruluk” kazanmış SBF. Mesela New York Times gazetesinin bir etkinliğinde konuşmacı listesi Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, Biden’ın hazine bakanı Janet Yellen, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ve SBF’den oluşuyordu.
İddiaya göre SBF’nin kripto şirketi FTX Biden iktidarıyla birlikte yükselişe geçmişti. ABD’nin bağışçılara bağlı seçim sistemi zaten tartışma konusuyken tartışmalı yollarla kazandığı paraları Demokratlara aktarması yoğun tepki yarattı.
Bu sırada SBF’nin iflasla birlikte 16 milyar dolarlık kişisel servetinin %94’ü de erimiş oldu. Son iddialar SBF’nin Bahamalar’dan Dubai’ye kaçmayı planladığını söylese de Bahamalar yetkilileri SBF’nin kontrol altında tutulduğunu bildirdi.
Tabii Türkiye’de de bu iflasın epey bir mağduru var. Çeşitli Türk bankaları bile FTX’den alacaklı konumdalar. Bazı FTX müşterilerinin paralarını geri aldıkları söylense de büyük firmalarının akıbetini kimse bilmiyor. Dahası bu denli büyük bir facianın kripto piyasasını komple sarsabileceği ve yeni iflasların kapısını açabileceği düşünülüyor. Sıradan bir şirketin batmasında devlet garantileri olsa da aynısı kripto için geçerli değil.
SBF’nin kaderi ise yapılacak soruşturmalar sonrasında ortaya çıkacak.
