Dünya'dan Fikret Çengel'in yazısından alıntı
Geçtiğimiz hafta Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile ihracatçılar bir araya geldi. İhracatçıların talebi üzerine gerçekleşen toplantının ardından Kavcıoğlu, “Türkiye Ekonomi Modeli içerisinde aldığımız tedbirler, kararlar inşallah zaten sonuçlarını olumlu anlamda veriyor. Dolayısıyla kur da istikrarlı şekilde devam edecektir. Orada bir sıkıntı yok” açıklamasını yaparak Merkez Bankası’nın her hangi bir kur politikasının bulunmadığını mesajını verdi.
MB her ne kadar kur politikasında değişiklik yok dese de toplantıya katılan veya katılmayan ihracatçılar kurların bu şekilde devam etmesinin ihracatı olumsuz etkileyeceğini ve yeni rekorlar bir yana 2022 yılı rakamlarını tutturmanın dahi güç olacağını ifade ediyor.
Geçtiğimiz yıl ihracat 254 milyar dolara ulaştı. 2023-25 Orta Vadeli Program’da ihracatın 265 milyar dolar olması hedefleniyor. Geçen sene yakalanan artış tekrarlansa bile bu sene için hedef yine 280 milyarı geçmesi beklenebilirdi. Ancak göstergeler çok farklı.
Durumu Ege İhracatçı Birliği Başkanı Jak Eskinazi şu cümlelerle özetliyor: ‘’Kur politikaları değişmedikçe, 2023 senesi kayıp bir yıl olacak. Şirketlerimiz ve ihracatımız ancak kendi durumlarını muhafaza etmek için çalışacaklar. Sermayelerini kaybetmemeye çalışacaklar.
Türkiye dünyanın en pahalı enerjisini kullanıyor. 350 dolar olan işçilik, 600 dolarlara çıktı. Dünyadaki rakiplerimiz çok daha avantajlı şartlar altında mal sunabiliyorlar. Biz bu pazarları çok zor şartlarda elde ettik ama çok kolay kaybediyoruz. Türkiye’nin önümüzdeki senelerde tahmin edilen ihracat rakamlarına ulaşması biraz zor görünüyor.”
Konuştuğumuz ihracatçılara göre euro kurunun 24-25 lira civarında olması gerekiyor. Bu ihracatçıların en azından zarar etmesinin önüne geçiyor. Çok açık telaffuz edilmese de ihracatçıların Merkez Bankası toplantısında TL’nin çok değerli kaldığını ve yüzde 15-20 arasında bir değer kaybetmesi gerektiğinin altı çizildi. İhracat gelirlerinin yüzde 40’ını Merkez Bankası'na veren ihracatçılar, bu gelire farklı bir kur uygulanabileceğini ve ihracata özel kurunun telafi edici olabileceğini vurguluyor.
Öncelikli talepler
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçılar Birliği Başkanı Çetin Tecdelioğlu da sektör olarak 2022 yılını 14 milyar dolar olarak kapattıklarını ancak büyümek için 5 talepleri olduğunu, ancak bu şekilde yeni hedeflere ulaşabileceklerini söyledi. Tecdelioğlu’nun dile getirdiği talepler aslında 100 bini aşkın ihracatçının talebini oluşturuyor.
- İhracatçılara özel enerji tarifesi- Uzun vadeli ve düşük faizli kredi- Rekabetçi bir kur istiyoruz
İhracatçılar bir yandan kur baskısı nedeniyle rekabette geri düşerken diğer yandan pazarını genişletmeye çalışıyor. Bunun için de ölçek büyütmesi şart. Ancak ilave yatırım için finansman gerekiyor. Burada yine farklı bir açmaza giriliyor. Ölçek artırmak isteyen ihracatçı üretim bandını büyütmek için bugün makine siparişi verse en az 1.5 sene bekliyor. Bunun için gerekli finansman için de uzun vadeli kredi bekliyor. 2023 yılı içinde ciddi bir borç geri ödemesi yapacak olan ihracatçı için uzun vadeli borçlanma çok hayati. Bunun yanında artan hammadde fiyatları dış pazarı kovalayanların bir başka sorunu.
Rekorlar dönemi biter mi? Dolar kurun 8’lerden 19’lara kadar gelmesi, pandemi süreci ve Türkiye’nin bu süreçte güvenilir tedarikçi olarak ortaya çıkması son 30 ayın 28’inde aylık bazda ihracat rekoru kırılmasını sağladı.
Ancak 1 yıldır kurun değişmemesi, artan maliyetler ve finansman sorunları nedeniyle ihracatçılar pazarda sorunlarla karşılaşıyor.
Daha rekabetçi ülkelere pazarını kaybetme tehlikesi geçiren sektörler, Cumhuriyetin 100. Yılında yeni rekorlar getirmekte oldukça zorlanacak.