Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Aralık ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksini (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0.72, yıllık 103.4 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, son 4 yılın en düşük Aralık ayı enflasyonu oldu. Yıllıkta ise 103.14 olarak ilan edilen Aralık ayı rakamı, hala son 8 yılın en yüksek rakamı olmuştur. Geçtiğimiz Mart ayında yüzde 105.70 ile üç haneli olarak açıklanmaya başlanan yıllık tarımsal girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarken Aralık ayı itibariyle yüzde 103.14 ile geçen aya göre düşüş göstermiştir” değerlendirmesinde bulundu. Çandır, tarımsal maliyetlerin yıllık düzeyde geçmişe göre hala rekor seviyede olduğunu söylerken, “Bu durumun en az önümüzdeki Mart ayına kadar devam edeceği beklenmelidir” dedi.
YILLIKTA EN ÇOK ENERJİ MALİYETİ YÜKSELDİ
Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 0.33 ve yıllık yüzde 104.42’lik artış olduğunu kaydeden Çandır, tohumda aylık yüzde 2.22, enerjide yüzde -8.19, gübrede yüzde -1.87, ilaçta yüzde 2.16, veteriner hizmetlerinde yüzde -1.58, yemde yüzde 3.41 ve diğer kalemlerde ise yüzde 3.33 değişimler ilan edildiğini belirtti. Çandır, aynı kalemlerin Aralık ayındaki yıllık değişimlere bakıldığında tohumda yüzde 89.29, enerjide yüzde 115.87, gübrede yüzde 101.48, ilaçta yüzde 96.11, veteriner hizmetlerinde yüzde 33.98, yemde yüzde 117.81 ve diğer kalemlerde ise yüzde 69.41 artış ilan edildiğini kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 3.64 ve yıllık yüzde 94.35’lik artış ilan edildiğine dikkat çekti.
TÜİK’in Aralık ayı tarımsal üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 4.82, yıllık yüzde 151.03 olarak ilan edildiğini anımsatan Başkan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmıştı. Aralık ayında makas, yine üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmiş zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” dedi.
Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı etkisine dikkat çeken Çandır, şunları kaydetti:
“Aralık ayında açıklanan aylık yüzde 2.77 ve yıllık yüzde 49.90’lık yurtdışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) ile aylık yüzde -0.24 ve yıllık yüzde 97.72’lik yurtiçi üretici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Ancak bu ay özellikle YD-ÜFE rakamının geçen aya göre düşük artışla ilan edilmesi, tarımsal girdi fiyatları üzerinde olumlu etki yapabilecektir.”
Yİ-ÜFE içindeki gıda imalatının aylık yüzde 3.33, yıllık 105.31 artış gösterdiğine işaret eden Çandır, “Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den yüksek iken Tarım-ÜFE’den ise aylıkta ve yıllıkta düşük seyretmiştir. Bu enflasyonlar, gıda imalatı maliyetleri açısından yükseltici etki yapmaya devam etmiştir” dedi.
ÜRETİCİ MALİYET ARTIŞININ ÜÇTE BİRİNİ TÜKETİCİYE YANSITABİLİYOR
Aralık ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1.18 ve yıllık yüzde 64.27 olarak ilan edildiğini anımsatan Başkan Çandır, “Tüketici taraftaki gıda enflasyonu aylık yüzde 1.86 ve yıllık yüzde 77.87 olmuştu. İşlenmemiş gıda enflasyonu ise Aralık’ta aylık yüzde 1.42 ve yıllık yüzde 73.25 ilan edilmişti. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde -3.30 ve yıllık 78.54 ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yaklaşık üçte birini tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” dedi.